 |
 |
Beyaz Gecelerden Bir Öykü - 05
Mihail Glinka
Beyaz gecelerdeki yolculuğumuz Mihail Glinka'nın "Çar için Bir Can" operası eşliğinde devam ediyor.
19 yüzyıl Rus Müzik okulunda büyük etkileri olan, Rus Beşlerinin "Rus Müziğinin Babası" olarak adlandırdığı bestecidir Glinka. Halk müziğinin etkisi altında yetişen besteci, İtalya'ya yaptığı geziler sırasında Bellini ve Donizetti ile tanışma, İtalyan müziğini daha yakından tanıma ve inceleme fırsatı da bulur. Ülkesinde ulusal bir opera ekolü başlatma çabasına girer. Bu çabaların ardından modern Rus ekolünün kurulmasını sağlar.
Pek çok yazar, Rus operanın Glinka ile doğduğunu savunur. "Çar İçin Bir Can"ın sahnelenişi Rus operasının doğuşudur. Bunun nedeni Glinka'nın ülkesindeki ilk opera bestecisi olması değildir. Operanın ilk Rus operası olarak kabul edilmesinin iki önemli nedeni vardır. Birinci neden operanın Rusça olmasıdır. İkinci neden de konu ve karakter seçimleri. Konusunu bir halk hikâyesinden alan beş perdelik opera, ozan Jukovsky'nin önerisiyle bestelenir.
Operanın konusu kısaca şöyle: Yıl 1613. Polonyalılar Rusya'ya girer ve Çar Mihail Feyodoroviç'i esir almak ister. Ivan Susanin adında bir köylü, Çarı kurtarmak için kendi canını ortaya koyar. Polonyalıların yolunu aşılması zor olan kayalıklara ve sık ağaçlıklı bir ormana yöneltir. Çara da, kendini koruması, orduyu toplayıp düşmana saldırması için gizlice haber gönderir. Sonunda düşman yenilgiye uğratılır ve yurttan atılır.
Hikâyeye göre, Ivan kendini Çar için tehlikeye atmış olsa da, Sovyetler Birliği döneminde Ivan'ın bu fedakârlığı Çar için değil, ülkesi için yaptığı vurgulanır. Bu nedenle Opera "Çar İçin Bir Can" değil "Ivan Susanin" olarak anılır. Operanın müziği, İtalyan etkisindedir. Buna rağmen Glinka'nın bu operası amaç, konu, karakterler ve kısmen kullanılan halk ezgileriyle ilk ulusal opera olarak anılmayı hak eder. İlk kez 27 Kasım 1836'da sahnelenen eser, çok başarılı bulunur.
Rabia TAŞALTI
|
|
|
|
