 |
 |
Ay Işığında Öyküler - 04
Ludwig van Beethoven - 4. bölüm ( Fidelio-I)
Fidelio, Ludwig van Beethoven'in tek operasıdır. "Ay Işığı'nda Öyküler" yazı dizisinin bu iki bölümünde "Fidelio"nun hikayesi yer alıyor.
Yıl 1805. 12 Kasım'da Murat ve Lannes'in Viyana'ya girmesi, Napolyon'un Schönbrunn'a yerleşmesi, II.Franz'ın devrim sonrası Fransa'ya diş bilemesi, görünüşte Napolyon'u tanıması ancak, Ruslardan ve İngilizlerden gelecek yardımlara güvendiği anda da Bavyera'ya yüklenmesi, Napolyon'un karşı saldırısı, II.Franz'ı ve Aleksander'ı yenmesi 1805'te peş peşe geçekleşen olaylar... Napolyon 8 Kasım'da, Austerlist'de kazandığı zaferin ardından, o güne kadar hiç kimsenin giremediği tarihi başkentin efendisi olarak Viyana'ya girer ve burjuva milislere dokunmadan yönetimi Clarke'a bırakır. Düzen her tarafta kurulur. Napolyon, stratejik açıdan önemli gördüğü Viyana'yı, rakiplerinin tehdit ettiği yollara sahip olmak için elinde tutmak ister. Beethoven, bütün bu fırtınaların ortasında, 20 Kasım 1805'te ilk kez sahnelenecek olan "Fidelio"nun çalışmalarını sürdürür.
Siyasal kanıya göre sadık bir kişi olarak görülmeyen, sırasıyla tüm iktidarlara hizmet eden, Jean Nicolas Bouilly'nin kaleminde hayat bulan iki perdelik dram. 1798 yılında, Taurs şehrinden gelen bir kadının evlilik yaşamında ortaya koyduğu kahramanca davranışlardan esinlenerek yazıldığı söylenen "Leonore ya da Eş Sevgisi: İspanya'da geçen tarihsel bir olay" başlıklı eserdir. Olay Seville'den birkaç fersah uzaklıkta bir devlet hapishanesinde geçer.
Eserin konusu Beethoven'i etkiler. Kitapları arasında, Gaveaux'un bestelediği partisyonu bulur. Taslak defterinde yazdığına göre, Beethoven eserin üzerinde 1803 yılında çalışmaya başlamıştır. Beethoven, defterinde "Çocuklarımın arasında bana en çok eziyet eden budur" sözleriyle bahseder bu eserinden. Eserin çevirmeni tarafından üç perdeye bölünmesi bir yana bırakılırsa, Sonnleithner, librettosunda Bouilly'nin metnine büyük ölçüde sadık kalmıştır. Bu çalışma dönemi, Beethoven'in Kont Deym'in ölümünden sonra dul kalan Kontes Josephine Brunsvik ile evlenmeyi düşündüğü zamanlara rastlar. Hayalinin çok sürmediğini, Kontes için yazdığı "Umut" adlı liedini 1805 Eylül'ünde yayımlarken ithaf yazısını silmesinden anlıyoruz.
Fidelio, 1805 Sonbahar'ında sahnelenmeye hazır hale gelir. 20 Kasım'daki prömiyerde Fidelio rolünü Anna Milder, Floretan'ı da Friedrich Christian Demmer canlandırır. Beethoven yarı yarıya boş olan salonda orkestrayı yönetir. Dinleyicilerin yarısı Fransız subayları. Cherubini de Beethoven'in kendisi için yaptıklarını unutmuş; Oturduğu yerden göze batan alaycılığıyla gülümsemekte...
Rabia TAŞALTI
|
|
|
|
